AGUSTIN-LOUIS CAUCHY (1789 - 1857)

Iraultza Frantsesaren hasierarekin batera jaio zen Parisen. Oso gaztetandik Matematikak atsegin izan zituen, baina aldez aurretik prestakuntza humanistikoa jaso zuen (Laplacek lehenago matematika liburu bat ere ez zabaltzen eta zenbaki arrunt bat ere ez idazten ez baimentzeko gomendatu zuen). Nahiz eta Bide Ingeniaritza ikasi, ingeniari bezala denbora gutxiz lan egin zuen, bere benetako bokazioa Matematikak izan ziren (17 urterekin dagoeneko problema geometriko garrantzitsuak ebatzi zituen).

Katoliko amorratua eta Borboitarren aldekoa izan zen eta, 1816an Pariseko Zientzi Akademiako kidea izendatu zuten akademiko errepublikarrak kanporatuak izatean. Pariseko ospe handienetako zentro zientifikoetan irakatsi zuen, baina 1830ean, bere sinesteetan fidela izanik, Orleanseko L. Philipperi zin egozteari uko egin zion eta 1838an erbesteratu zuten. Carlos X. boterera bueltatu zenean, Cauchy baroia izendatu zuen eta, aurretiko lanpostuetara itzuli zen. Osasun makalekoa, ideia atzerakoizkoak eta ez oso solidario, Sceauxen hil zen Pariseko Kardinalak oleazioa eman ostean.

Cauchy matematikari berritzaile itzela izan zen. Analisia limite kontzeptuan oinarritu zuen. Kontzeptu horretatik hasita deribatu, diferentziala, integral definitua –batuketa baten limite bezala– ...kontzeptuak ezarri zituen; segiden eta serieen... konbergentzia ere ikertu zuen.

Berari ekuazio diferentzialen eta deribatu partzialezko ekuazioen (euren hastapen-baldintzen arabera) existentzia eta bakartasun teoremak zor dizkiogu. Baina bere lanik nabarmenena Aldagai Konplexuen Funtzio Teoria da. Gainera, Matematikako ia arlo guztietan (Determinanteak, Permutazio Taldeak, Zenbaki Teoria, Geometria,...) eta Fisikako arlo batzuetan (Elastikotasuna, Uhinak, Dispertsioa eta Argiaren Polarizazioa,...) ekarpenak egin zituen.

Euler ondoren, matematikorik emankorrena da, 800 lan argitaratuz (inork baino gehiagok sortzeko asmoak artikulu bera bi aldiz errakuntzaz argitaratzera eraman zuen). Akademia Frantseseko Sari Nagusia lortu eta irakasle bikaina –Europako leku guztietatik berari entzutera joaten ziren– zen. XIX. mendeko zehaztasun matematikoa haragitu zuen. Oso zehatza Matematikan... baina ez hainbeste beste alderdi batzuetan. Izan ere, erloju bildumak egiteko zaletasuna izan zuen eta faltsutzeekin ziria sartu zioten.

--------------------------------------

Cauchyren Integrala